Beelddenkers & HSP

“Zelfs als je twijfelt over de mate van je hoogbegaafdheid, dan zul je je talenten in je leven neerzetten, als je erkent en waardeert dat je gedreven bent om te worden, te dienen, te scheppen, te presteren en om bij te dragen. Erkenning van jezelf is niet de motor van zelfzucht of elitarisme, maar is bedoeld om je af te stemmen op een krachtiger, creatiever deel van je zelf dat je hart, je kennis en je talent wil loslaten op deze wereld.”

1. Algemene kenmerken hoogbegaafdheid

• Heb je een grote woordenschat?
• Heb je een veelheid van talenten?
• Heb je zo veel interesses en bekwaamheden dat het moeilijk is om je energie te focussen op het ontwikkelen van één er van tot je eigen tevredenheid?
• Heb je een gevoel voor humor dat met je op de loop gaat, onverbiddelijk is en mogelijk niet gepast?
• Kun je je tijd zinvol doorbrengen zonder externe stimulatie?
• Ben je aanhoudend doelgericht in je gedrag?
• Is je creativiteit overduidelijk in al je pogingen?
• Heb je de behoefte en energie om je bekwaamheden te ontwikkelen?

2. Entelechie

“Entelechie is afgeleid van het Griekse woord voor een doel hebben. Het is een bepaald soort motivatie, een behoefte om je zelf te bevestigen, en een innerlijke sterkte en essentiële kracht die je leven richting geeft en groei teweeg brengt om te laten zien wat je in huis hebt. Hoogbegaafde mensen met een entelechie zijn vaak aantrekkelijk voor anderen die zich meegesleept voelen door deze openheid, dromen en visioenen. In de buurt zijn van iemand met deze eigenschappen geeft anderen hoop en vastberadenheid om zichzelf te realiseren.” Deirdre Lovecky, “Warts and Rainbows: Issues in the Psychotherapy of the Gifted”, Advanced Development, Jan., 1990

• Ben je geleid door een innerlijke visie op je doel in het leven, of door een droom die alles vervullend is?
• Ben je zeer gemotiveerd om alles te zijn waartoe je in staat bent?
• Ben je diep betrokken bij het vormgeven van je levenslot?
• Blijf je geloven in jezelf en je visie, zelfs als niemand anders dat doet?
• Worden anderen aangetrokken door je visie, en willen ze meedoen?

3. De gevoeligheden (overexcitabilities)

(Onderdeel van de Theory of Emotional Development of Kazimierz Dabrowski) die je ontwikkelingspotentieel bepalen:

“De vormen van overgevoeligheid zijn vooral prominent aanwezig bij hoogbegaafden en creatieven omdat we bij hen een hoger energieniveau aantreffen en een sterker vermogen om door te gaan; een verhoogd onderscheidend vermogen en alertheid voor zintuiglijke gewaarwordingen; een grotere begeerte naar kennis, naar ontdekkingen en een houding van vragen stellen en op onderzoek uitgaan; een levendiger voorstellingsvermogen, rijkdom aan associaties en een vermogen voor gedetailleerd visualiseren, een grotere diepte en intensiteit van het emotionele leven. Je kunt deze vijf vormen van gevoeligheid zien als het onderliggende kenmerk van hoogbegaafdheid en creativiteit.” (Piechowski, Silverman, Cunningham, & Falk, 1982)

A. Psychomotorisch gevoeligheid:

• Ben je iemand met veel energie?
• Houd je van intense fysieke activiteiten en beweging”?
• Voel je je voortdurend onder druk om actie te ondernemen?
• Ben je impulsief?
• Heb je een paar zenuwtrekjes?
• Ben je rusteloos, voordurend in beweging, altijd ergens naar toe, niet in staat om gewoon te ontspannen?
• Praat je dwangmatig, alsof je steeds moet praten?
• Ben je een workaholic?

B. Zintuiglijke gevoeligheid.

• Ben je vaak tot tranen geroerd bij het horen van muziek of het zien van beeldende kunst?
• Ben je geneigd tot overmatig eten en drinken, omdat het je een intens genoegen verschaft?
• Ben je avontuurlijk als het nieuwe zintuiglijke ervaringen betreft (voedsel, muziek, erotische experimenten, verandering van je omgeving, om maar wat te noemen?)
• Als je een ervaring in je herinnering oproept, kun je dan ook weer de zintuiglijke aspecten ervaren?
• Is de aanraking, geur, smaak en zien van seksualiteit net zo belangrijk voor jou als het ervaren van een orgasme?

C. Intellectuele gevoeligheid

(Verwar dit niet met hoge intelligentie, want veel zeer intelligente mensen houden niet van intellectuele activiteiten en inspanningen)

• Ben je altijd overal vragen over aan het stellen en dingen in twijfel aan het trekken?
• Houd je er van om een grote verscheidenheid aan theoriën en ideeën te onderzoeken?
• Ben je in staat om ideeën buiten je eigen gedachtenkader nader uit te zoeken?
• Houd je van onderzoeken, van analyseren en theoretisch nadenken?
• Is het oplossen van problemen een bron van immense voldoening?

D. Beeldende gevoeligheid

• Schrijf je, spreek je, denk je en droom je met een levendig voorstellingsvermogen?
• Verdraai je of versier je de zuivere waarheid en maak je die mooier op manieren die jouw inbreng in een gesprek meer invloed geven of meer amusant maken?
• Druk je jezelf uit op manieren die laten zien dat je een rijke associatie aan beelden en indrukken hebt?
• Maak je eindeloos plezier om je eigen grapjes en gekke visuele, auditieve of associatieve beelden?
• Herkader je op een creatieve manier gebeurtenissen, om je levensperspectief te ondersteunen?

E. Emotionele gevoeligheid

• Ben je ondraaglijk gevoelig, met intense emoties?
• Kan je gevoelens met grote precisie beschrijven?
• Ben je zeer intens emotioneel gehecht aan anderen?
• Zijn je emoties fundamenteel genoeg om voorbij te gaan aan jezelf en te reiken tot in gebieden van filosofische beschouwingen?
• Lijd je aan buitengewoon grote angst en ongerustheid, of lijd je aan aanvallen van psychologische depressie?

4. Hoge intelligentie

“Hoogbegaafde volwassenen onderscheiden zich intellectueel van anderen. Ze zijn meer beredeneerde en meer globale denkers. Daarbij hebben ze het vermogen te generaliseren. Ze kunnen ingewikkelde begrippen en verschijnselen begrijpen. Hun verbeeldingskracht en creativiteit zijn vaak niet te begrijpen voor de gemiddelde persoon. Ze zijn in staat om de consequenties te voorspellen en problemen te voorzien die waarschijnlijk zullen ontstaan. Hoogbegaafde volwassenen zien een patroon van ontwikkeling en groei, en ze kunnen daardoor een trend herkennen. Dit geeft hen de mogelijkheid om te voorspellen en bij bepaalde acties de trend te beïnvloeden.” Annemarie Roeper, “Gifted Adults: Their Characteristics and Emotions”, Advanced Development, Jan. 1991)

• Ben je een onafhankelijke denker, individualistisch en mentaal op jezelf aangewezen?
• Ben je een divergente denken met unieke en interessante zienswijzen?
• Ben je zeer intuïtief, met inzicht en voorspellend vermogen?
• Houd je er van om te experimenteren met psychische en metafysische perspectieven?
• Ben je zonder ophouden nieuwsgierig en onderzoekend?
• Ben je verbaal flexibel?
• Houd je van intense discussies?
• Heb je een buitengewoon goed geheugen?
• Bedenk je dingen razendsnel?
• Kun je met een groot aantal mentale gegevens tegelijk werken?

5. Het zoeken naar waarheid

“Zij die grondig nadenken, verdragen het idee niet dat het leven toevallig is, doelloos en zonder richting. Daarom staan we tegenover twee alternatieven: het bedenken en omarmen van overtuigingen die betekenis en doel geven, of het cultiveren van het vermogen om te voelen en ervaren wat het is om echt te leven, en toe te staan dat aan ons haar geheimen worden onthuld in overeenstemming met ons niveau van ontwikkeling.” (Mary Rocamora, stichter en directeur van de Rocamora school)

• Doe je moeite om zin en wezen van het leven te begrijpen?
• Heb je intensief gelezen over het wezen van de geest of meditatie oefeningen gedaan die helpen om het wezen van de geest direct te ervaren
• Ben je aangetrokken, of verlangend naar spirituele en mystieke ervaringen die een basis verschaffen voor een dieper begrip?
• Ben je veel bezig met de dood en de mogelijkheid van een leven na de dood?
• Ben je vastberaden om een zinvolle bijdrage gedurende je leven te maken?
• Heb je sterke gevoelens over thema’s die met moraal en rechtvaardigheid te maken hebben?
  

6. De autonome Factor (van de psycholoog Kazimierz Dabrowski)

“ ….de autonome factor stelt het individu in staat om door zelfbepaling de begrenzing te doorbreken van erfelijke en omgevingsinvloeden. De autonome factor is een gevoel van innerlijk richting geven, een interne drang om bewuste keuzen te maken in overeenstemming met die principes die de hoogste zijn in jezelf.” (Linda Kreger Silverman, Institute for Advanced Development)

Word je gedreven door zelfverwerkelijking en perfectie van jezelf?

• Ben je je zeer van jezelf bewust?
• Heb je getoond dat je in staat ben jezelf psychisch te transformeren?
• Heb je een sterk invoelend en meelevend vermogen met anderen?
• Laat je een hoog niveau van morele verantwoordelijkheid en integriteit zien?

7. Perfectionisme

“In een wereld waarin emotioneel gezond wordt gedefinieerd als tevredenheid, vermogen tot ontspanning, tevreden zijn met jezelf en het leven, en gebrek aan innerlijke conflicten, is het geen wonder dat de perfectionist gezien wordt als neurotisch. Erger nog, de boodschappen die perfectionisten bij voortduring krijgen tijdens hun leven, overtuigen hen er van dat er iets aan hun persoonlijkheid mankeert dat moet worden uitgewist. Dit verergert het innerlijke conflict waarmee ze moeten omgaan. Ze voelen niet alleen de schaamte, schuld en minderwaardigheid wat betreft deze tekorten, maar ook wat betreft het hebben van dit interne conflict. En dit is waar de spanning kan oplopen tot het punt van verlamming.” (Linda Kreger Silverman, 1987)

• Voel jij je vastberaden om je best te doen tot elke prijs?
• Voel jij je niet in staat om te voldoen aan je persoonlijke standaarden?
• Word je verteerd door twijfel aan jezelf en door zelfkritiek?
• Is zelfperfectie en perfectie van je levenswerk de centrale drijvende kracht in je bestaan?
• Heb je het besef van je mogelijk bestemming en voel je je verantwoordelijk om daarnaar te leven?
• Heb je niet realistisch hoge verwachtingen van anderen?

8. Introversie.

“Alle introverte mensen zijn perfectionisten. Alle hoogbegaafden zijn perfectionistisch in iets (gewoonlijk niet in het opruimen van hun kamer). De hoogbegaafde introvert is een perfectionist in het kwadraat.” (Linda Kreger Silverman)

• Houd je meer van de diepte ingaan, dan de breedte, je te concentreren op één ding tegelijk?
• Is het moeilijk om je goed te leren kennen, meer bezig met je innerlijke wereld dan met anderen, en heb je maar een paar vrienden die je goed kennen?
• Voel je je gauw vernederd of minderwaardig, en blijf je daarom op afstand van anderen?
• Wacht je in sociale situaties tot er iemand op je afkomt, liever dan jezelf te introduceren, en neem je de tijd om anderen te observeren voor dat je contact maakt?
• Oefen je vaardigheden voor jezelf, voordat je je vermogens en je kant en klare producten aan de wereld laat zien?
• Heb je behoefte aan privacy, respecteer je de privacy van anderen, en heb je er een hekel aan als anderen je persoonlijke ruimte binnenvallen?
  

9. Idealisme

“Voortschrijdende ontwikkeling heeft te maken met het herkennen en bewonderen van universele principes zoals rechtvaardigheid, en dan toegroeien naar een punt waar je rechtvaardigheid teweegbrengt. Je doet recht, niet alleen omdat het goed is, maar omdat je niet anders kan. Je gelooft niet in één ding, om vervolgens te merken dat je iets anders doet; je wordt een rechtvaardig persoon.” (Karen C. Nelson, 1989)

“Excellentie mag een universeel ideaal zijn, maar het is een persoonlijk doel van slechte weinigen. Het bereiken van excellentie begint met een visie, een visie over wat mogelijk is. Die visie komt niet over bij iedereen; die aard in grond die het meest vruchtbaar is om verder te ontwikkelen. Welke criteria gebruikt het? De vermogens moeten adekwaat zijn, zeker wel. Maar er moet ook een emotionele ontvankelijkheid voor zijn, een bereidheid om die visie te omarmen en jezelf er aan te wijden. Als wel het vermogen er is, maar niet de ontvankelijkheid, zal de visie voorbij snellen. Die blijft alleen bij degenen die er aan willen werken, om hem tot volle wasdom te brengen.” (Linda Kreger Silverman)

• Ben je gedreven om te bereiken “wat er kan zijn” als je denkt aan “wat er is”.
• Ben je stevig verbonden met een innerlijke visie en je er van bewust dat die innerlijke visie voortdurend ontwikkelt?
• Voel je je verplicht om je rechtstreeks te verbinden met ernstige sociale misstanden om die aan te pakken, en om anderen op te voeden door je medeleven en opoffering?

Tenslotte

Vind je dat er een flink aantal van deze eigenschappen toepasbaar zijn op jou?

Voel je je onderbenut, wordt er te weinig gebruik gemaakt van je kwaliteiten, op je school, opleiding of op je werk, kun je meer en kun je meer aan?

Presteer je minder dan je zou kunnen op het gebied van je talentontwikkeling, bang om jezelf daar neer te zetten, of ben je op andere manieren geblokkeerd?

Wat doe je met die ervaringen en inzichten?

Auteur: Mary Rocamora, stichter en directeur van de Rocamora-school

Bron: nieuwetijdskind.com, sep 13, 2014.