Beelddenkers & HSP

Hoogsensitiviteit (HSP) ook wel hooggevoeligheid genaamd, raakt steeds bekender en dat is goed nieuws! Maar het heeft ook een keerzijde er wordt namelijk te pas en te onpas van alleen nog wat onder de noemer HSP weggezet en dat is niet altijd terecht. Ik pretendeer niet dé waarheid te vertellen, een ieder mag immers zijn eigen beleving hebben en waarheid is dan ook een relatief begrip, maar er zijn wel wat mythes die hardnekkig de ronde doen en in mijn ogen aan de essentie van hoogsensitiviteit afbreuk doen. Aanvullingen of opmerkingen zijn van harte welkom.

#1 hoogsensitieve mensen huilen snel

Er zijn zeker hoogsensitieve mensen die sneller huilen en gek is dit niet want huilen ontlaadt spanning (net als een lachstuip). Maar er zijn evengoed hoogsenstieve mensen die geen traan laten terwijl ze wel intens geraakt kunnen zijn. Hoewel er geen oorzaak voor hoeft te zijn kan het zijn dat deze laatste groep geleerd heeft zich sterk te houden en vanachter een veilige muur leeft.
 

#2 hoogsensitiviteit is een excuus

Hier kan ik kort over zijn: niets is een excuus om je verantwoordelijkheid te ontlopen. Als jij ergens last van hebt is het in eerste plaats jouw verantwoordelijkheid hiermee om te gaan. Het is natuurlijk prima om een ander te vragen rekening met je te houden, maar wees reëel.
Voorbeeld: Als je last hebt van een pianospelende buurvrouw of een buurman die van harde muziek houdt vraag dan begrip en biedt daarnaast een moment waarop jij rekening houd met hem of haar (en ga zelf een eindje wandelen, doe oordopjes in etc). Je zult merken dat je last veel beter te dragen is doordat je het heft in handen neemt en niet alle verantwoording alleen bij de ander legt. Omgekeerd geldt het ook: vraag wel begrip en geef je grenzen aan in plaats van je slachtoffer te voelen van zo’n buurman of buurvrouw en dan maar alles over je heen te laten komen. Zorg dus goed voor jezelf en wees ook begripvol naar de ander. Dat scheelt je heel veel energie!
 

#3 hoogsensitive mensen zijn beter dan andere mensen

Niemand is beter of minder dan een ander mens! Het woord ‘hoog’ triggert een waardebesef over hoog en laag in de mind maar daar gaat het hier niet over. De waarneming van hooggevoelige mensen is diepgaand en gaat vaak gepaard met intuïtie. Hierdoor zijn hooggevoelige mensen goede raadgevers (ze kunnen daarbij evenwel goede leiders kunnen zijn als niet hooggevoelige mensen). Risico’s mijden ze vaak liever terwijl ook dat in een samenleving heel handig kan zijn. Waar hooggevoelige mensen dep nadenken en zorgvuldig allerlei voors en tegens kunnen overwegen kunnen niet hooggevoelige mensen over het algemeen wat makkelijker handelen. Beide zijn van belang voor een evenwichtige samenleving. Het gaat dus niet over beter of minder, maar over het vinden van je eigen plek in het geheel.
 

#4 hoogsensitive mensen moeten koffie en medicijnen mijden

Wanneer je hoogsensitief bent heb je waarschijnlijk een gevoelig zenuwstelsel. Dit staat mijns inziens echter los van je lichamelijke constitutie. Om mezelf als voorbeeld te nemen: ik heb heel wat verdoving nodig bij de tandarts omdat ik erg snel pijn ervaar, maar van bijwerkingen van medicijnen heb ik in verhouding vaak weinig last. Idem met koffie: geef mij een espresso na 23.00u en ik val binnen het uur als een blok in slaap. Het is te allen tijde belangrijk dat je goed voelt waar jouw lichaam wel of geen behoefte aan heeft en laat je niet misleiden door algehele termen van goed en fout. Zeker tegenwoordig buitelen de voedingsadviezen over koffie, granen en suiker over elkaar heen. Jouw expert is je lijf, luister er goed naar en hoed je voor algemene voedingsadviezen gebaseerd op goed/slecht al dan niet specifiek voor hoogsensitieve mensen.
 

#5 hoogsensitiviteit is een stoornis

Dit is een mythe met meerdere aspecten.

Ten eerste de letterlijke: HSP zou een stoornis zijn en moet zodoende een diagnose worden. Hoewel genoeg mensen last hebben van de eigen hoogsensitiviteit is dit vooral een gevolg van niet goed geleerd te hebben hier op een goede wijze mee om te gaan. HSP is een karaktereigenschap zoals je ook introvert en extravert hebt (en nee, niet alle HSP’ers zijn introvert!).

Ten tweede de figuurlijke: Je hebt geen HSP (want dat bestaat niet) maar een stoornis, AD(H)D, Borderline, PTSS, Autisme en Angststoornissen…er komt heel wat voorbij. Dit is gegeven de ontkrachting van de letterlijke mythe onmogelijk want HSP is geen stoornis maar een eigenschap. Helaas wordt deze fout ook in de GGZ gemaakt door onvoldoende onderzoek. Toch moeten we hier voorzichtig zijn want somsis er wel degelijk (ook) sprake van een stoornis.

Ten derde in plaats van: ik heb geen stoornis want ik ben hoogsensitief. Het is niet ondenkbaar dat stoornissen met HSP samen gaan of dat een GGZ een hoogsensitief persoon onterecht een diagnose vanuit de DSM geeft maar het omgekeerde gebeurt ook. Logisch, want het is niet bepaalt populair in deze maatschappij om een diagnose te hebben en HSP klinkt dan ineens een stuk vriendelijker. Dit geldt zeker voor mensen die het lastig vinden hun diagnose te accepteren dat na een gedegen onderzoek gesteld is. Ik pleit ervoor dat we als samenleving ophouden deze groep mensen omarmen.
 

#6 hoogsensitieve mensen zijn verlegen

Verlegenheid gaat over angstig zijn in sociale situaties. Dat is wat anders dan hoogsensitief zijn waarin sociale situaties je kunnen overweldigen. Er kan wel angst door ontstaan maar dit is dan een gevolg van overprikkeling.
 

#7 hoogsensitieve mensen hebben een 6de zintuig

Het hebben van een 6de zintuig heeft niets met hoogsensitiviteit te maken in mijn ogen. Er zijn er die dit hebben en hoogsensitief zijn, maar er zijn evengoed mensen met een zesde zintuig die niet hoogsensitief zijn. Je bent ook niet bijzonder of speciaal met een 6de zintuig (al ziet de mind dat wel graag zo). Elk mens heeft talenten. De essentie van het leven gaat over of je bereid bent authentiek vanuit jezelf te leven in harmonie met jezelf en de mensen om je heen.
 

#8 hooggevoeligheid zit tussen je oren

Het bestaan ervan wordt soms simpel weggewuifd als zweverig of niet bestaand (ook door diverse psychologen). Dit doet 15-20% van de samenleving echt tekort. Ook onder dieren is onderzoek gedaan en blijkt eenzelfde percentage onder deze categorie te vallen. Dat mensen aan de haal gaan met de betekenis ervan of de (extra) waarde hiervan benadrukken werkt zo’n mythe aan de hand.
 

#9 hoogsensitieve mensen zijn labiel

In essentie zijn hoogsensitieve mensen krachtige en bescheiden mensen. Dat je als kind thuis en/of op school geen ruimte geboden is te zijn wie je bent kan maken dat je je labiel voelt. Maar dit is ook weer een gevolg van een externe situatie en die kan heel divers zijn: geen veiligheid ervaren, geen erkenning voor je hoogsensitiviteit en ga zo maar door. In deze gevallen is het verstandig begeleiding voor jezelf te zoeken zodat je ook de kracht van hoogsensitiviteit meer kunt ervaren.
 

#10 yoga en meditatie zijn een absolute must als je hoogsensitief bent

Als we allemaal hetzelfde waren was dit misschien juist geweest. Ware het niet dat mensen uniek zijn, ook HSP’ers. Niet iedereen houdt van meditatie en yoga en er zijn vele wegen naar Rome. Voor wie zich gefrustreerd voelt niet van (één van) deze twee te houden: je bent niet de enige. Vind wat bij jou past.
 

#11 hoogsensitieve mensen moeten zich afschermen of afsluiten

Hoogsensitieve mensen zien niet altijd duidelijk de grens tussen zichzelf en de ander. Dit heeft te maken met het grote inlevingsvermogen waardoor het probleem van de ander kan aanvoelen als dat van zichzelf. Het is belangrijk goed te leren je eigen ruimte in te nemen, te weten wie je bent en te leren je grenzen te stellen. Je afsluiten of afschermen maakt je in mijn ogen los van het geheel en voelt voor veel HSP’ers onnatuurlijk. Leer in plaats daarvan goed bij jezelf te blijven met deze tips.
 

#12 Er bestaan geen (echte) mannen die HSP zijn

Mannen kunnen even goed hoogsensitief zijn en zie ik in toenemende mate in mijn praktijk voor begeleiding en inHSPcafé’s om contact te zoeken met gelijkgestemden. Het is ook een fabeltje dat vrouwen alleen maar macho mannen zouden willen als partner. In HSPcafé Gouda is al vaker aan de orde gekomen dat vrouwen een meer sensitieve man juist heel prettig vinden.
 

#13 hoogsensitivitiet is een modegril

Steeds meer mensen kennen de term hoogsensitiviteit/hooggevoeligheid (HSP). Het is daardoor een stuk beter bespreekbaar dan jaren geleden en wordt niet enkel meer als overgevoelig gezien. Vaak als ik mensen vertel met welke doelgroep ik werk hoor ik steeds meer: ‘oh, dat zijn toch mensen die gevoelig zijn voor sferen?’. Maar deze karaktereigenschap is natuurlijk niet nieuw op zich. We geven er nu een naam aan met dank aan de Amerikaanse psycholoog Elaine Aron die deze groep mensen de Highly Sensitive Person begon te noemen. Maar onder andere benamingen is deze groep al veel eerder belicht. Logisch want hoogsensitieve mensen zijn van alle tijden.
 

#14 hoogsensitiviteit kun je afleren

Dat is zoiets als (een deel van) jezelf ontkennen. Het is geen keuze, het is de manier waarop je de wereld diepgaand beleeft. Mensen met trauma’s kunnen extra sensitief zijn omdat hen al jong geleerd is goed op te letten in onveilige situaties en vaak ook in te spelen op het voorkomen van meer problemen. In dit geval heb je waarschijnlijk ook meer last van de negatieve gevolgen van hoogsensitiviteit en ervaar je jezelf misschien zelfs wel als labiel. Mijn advies is om hier dan hulp bij te zoeken.
 

#15 hoogsensitieve mensen mijden andere mensen

Hoogsensitieve mensen hebben meer dan gemiddeld tijd nodig om bij te komen en situaties te verwerken. Dit heeft onder meer te maken met de diepgaande verwerking die bij hoogsensitieve mensen plaatsvind. Hoogsensitieve mensen zijn (meestal) ook graag op zichzelf. Dat heeft niets te maken met het vermijden van anderen. Tenzij je verlegen bent, dat is dan geen direct HSP kenmerk, maar een gevolg.
 

Dit waren de 15 mythes maar er zijn vast nog meer mythes. 

Bron: Maaike Kruijsen, sofia-anima.nl