Beelddenkers & HSP

Het is een veelgehoorde kreet tegenwoordig: leef in het nu! Geniet van het moment! Nieuw onderzoek wijst er echter op dat we dat helemaal niet kunnen. Ons brein haalt het verleden er altijd bij.

In het nu leven. Er wordt mee bedoeld dat u alles wat u nu ervaart heel intens moet beleven en alles wat de toekomst en het verleden betreft dus buiten beschouwing moet laten. Voor wie dat wel eens geprobeerd heeft: het valt niet mee om zo mindfullness te leven. En nieuw onderzoek laat zien waarom dat zo moeilijk is.

Herinneringen en kijken

Wetenschappers van de universiteit van Pittsburg hebben ontdekt dat herinneringen omtrent het maken van een beslissing opgeslagen worden in een mysterieus deel van het brein: SEF. Dit deel van het brein is ook betrokken bij het plannen en controleren van snelle oogbewegingen en dus onze vaardigheid om dingen te zien.

Denken over denken

Wanneer we een beslissing nemen, dan maakt ons brein overuren. We denken over de keuzes, maar ook over ons denken na. Dat laatste noemen we ook wel metacognitie. “Het brein moet beslissingen en de resultaten waar deze beslissingen tot leiden in de gaten houden,” vertelt onderzoeker Marc Sommer. “We houden onze beslissingen wanneer we door het leven gaan continu in gedachten.” Om te achterhalen waar metacognitie ongeveer plaats zou vinden, zetten de onderzoekers een experiment op en bestudeerden ze drie belangrijke delen van ons brein. Het deel dat geassocieerd wordt met oogbewegingen en visuele aandacht, het deel dat betrokken is bij motorplannen (onbekende handelingen plannen en uitvoeren) en SEF, het deel dat betrokken is bij de planning en controle van hele snelle oogbewegingen die ons in staat stellen om ons continu op een object te focussen.

Experiment

De onderzoekers verzamelden een groep proefpersonen en lieten ze een taak uitvoeren. De proefpersonen moesten naar een bord kijken waarop lampjes knipperden. Op het bord knipperde soms ook een groter lampje. De proefpersonen moesten onthouden waar ze dat grotere lampje op zagen duiken en dat na afloop aangeven. Ook moesten ze gokken of hun antwoord klopte.

Resultaten

Metacognitie bleek in alledrie de delen van de hersenen voor te komen, wanneer proefpersonen nadachten over hun beslissingen en gok. Maar wanneer de proefpersonen die beslissing (het lampje knipperde daar) en het gokken (dat denk ik zeker te weten) aan elkaar verbonden, werd de metacognitie alleen in het deel van de hersenen dat betrokken is bij de snelle oogbewegingen (SEF) actief. Dat komt, doordat mensen de vraag ‘Denk je dat je het goed hebt’ pas gaan beantwoorden wanneer ze hun eerder behaalde resultaten in ogenschouw nemen. “Als wij denken dat we iets goeds krijgen dan is de hersenactiviteit in SEF (het deel van de hersenen dat betrokken is bij de snelle oogbewegingen, red.) groter,” legt Sommer uit. “Mensen willen goede dingen in het leven en om die goede dingen te blijven krijgen, moeten ze de huidige situatie vergelijking met de beslissingen die ze in het verleden hebben gemaakt.”

Onmogelijk

En dat verklaart waarom het zo moeilijk is om in het heden te leven. Sterker nog: volgens de onderzoekers is het onmogelijk om in het nu te leven. Ons brein haalt er altijd ervaringen uit het verleden bij. “Voor een gezond persoon is het onmogelijk om in dit moment te leven. Het is een mooie term, maar onze ervaringen zijn daarvoor te talrijk.”

Mogelijk is het voor mensen met bijvoorbeeld schizofrenie of Alzheimer iets gemakkelijker om in het nu te leven. “Patiënten met deze stoornissen hebben moeite om zich beslissingen uit het verleden te herinneren en dat wijst op een probleem met metacognitie.” Het onderzoek kan mogelijk dan ook leiden tot een behandeling voor deze stoornissen.

BRON: SCIENTIAS.NL, Geschreven op 10 augustus 2012 door Caroline Kraaijvanger