Beelddenkers & HSP

Uit cijfers van onderzoeksinstituut TNO blijkt dat 16% van alle Nederlanders kampt met burn-out klachten. Dit komt neer op meer dan een miljoen Nederlanders. Je kunt dus wel stellen dat er sprake is van een burn-outepidemie. En dan hebben we het nog niets eens over mensen die hard op weg zijn naar overspannenheid.

Een burn-out ontstaat namelijk niet van de ene op de andere dag, maar verloopt in fasen. Psycholoog Herbert Freudenberger ontwikkelde een 12 fasen model dat helderheid biedt. 

De term burn-out stamt uit 1975 en werd in de wetenschappelijke literatuur geïntroduceerd door Herbert Freudenberger. Samen met psycholoog Gail North ontwikkelde de Duits-Amerikaanse psycholoog een 12 fasen model. 
 

Als dit model één ding heel duidelijk maakt, is het dat een burn-out niet van de ene op de andere dag ontstaat. Je kunt een burn-out zien als een sluipmoordenaar die maanden of jaren wordt gevoed door chronische stress. 

Hierdoor gaan er langzaam maar zeker steeds meer oranje lampjes knipperen. En als je ze maar lang genoeg negeert worden ze vanzelf een keer rood. Als je eenmaal op dat punt bent aangekomen herken je vast de 3 belangrijkste pijlers van een burn-out:

1) emotionele en fysieke uitputting
2) een gedepersonaliseerde, cynische houding
3) een gevoel van sterk verminderde competentie in het werk dat je doet

Het 12 fasen model van Freudenberger en North gaat nog wat dieper op de zaken in. Hoewel elk mens anders in elkaar zit, omvat het model een helder overzicht van symptomen die variëren van mild (bewijsdrang en steeds harder werken) tot ernstig (innerlijke leegheid en depressie). Het kan geen kwaad om jezelf eens langs de lat te leggen en te kijken of je burn-out gerelateerde symptomen ervaart en, zo ja, waar in het burn-out spectrum jij je bevindt.

Dit zijn de 12 fasen van een burn-out

1. Bewijsdrang
Je wil op obsessieve wijze laten zien wat je waard bent. Je probeert de beste werknemer te zijn en neemt continu veel verantwoordelijkheid op je. Vaak ligt hier onzekerheid over het eigen functioneren onder.

2. Steeds harder werken
Je werkt nooit hard genoeg voor je gevoel en kunt maar moeilijk stoppen.

3. Behoeften negeren
Je slaapt weinig, eet niet goed en hebt weinig sociale contacten, omdat alles in dienst staat van het werk.

4. Verdringing van conflicten
Je geeft niet toe dat er iets mis is. Je voelt je bedreigd, paniekerig en opgejaagd.

5. Herzien van waarden
Je verandert je kijk op de wereld. Vrienden en familie vind je niet langer belangrijk. Hobby’s zijn irrelevant. Werk is het enige wat nuttig is.

6. Ontkennen van problemen
Je vindt collega’s maar lui en ongedisciplineerd. Je bent hard en cynisch en vindt dat problemen niet aan jou liggen maar aan je werkdruk.

7. Terugtrekken
Je sociale leven wordt steeds kleiner en je raakt geïsoleerd. Mogelijk zoek je ontspanning in alcohol en medicijnen.

8. Gedragsverandering
Je gedraagt je anders dan vroeger. Vrienden en familie maken zich zorgen.

9. Depersonalisatie
Je vindt jezelf en anderen waardeloos en merkt niet langer meer waar je zelf behoefte aan hebt.

10. Innerlijke leegheid
Je voelt je leeg van binnen en om daar over heen te komen ga je overdrijven met andere activiteiten zoals seks, sport of alcohol.

11. Depressie
Je voelt je verloren, onzeker en uitgeput. Je toekomst ziet er inktzwart uit.

12. Burn-out
Een totale geestelijke en fysieke instorting. Je hebt langdurig hulp nodig.

Zoek tijdig hulp

Heb je het vermoeden dat je op een burn-out afstevent? Praat er over en zoek hulp. Heb je eenmaal een burn-out, dan is even rust nemen namelijk niet voldoende. Vaak ben je een flinke periode uit de running en duurt het maanden – of soms zelfs jaren – voordat je weer volledig hersteld bent. Voorkomen is dus écht beter dan genezen.

 
Bron: Evelyn van Hasselt, 10.12.2020, holistische.nl