Blogposts

Blog

Geplaatst op donderdag 08 december 2016 @ 20:42 door Calamandja , 1087 keer bekeken

Waarom 'nee' zeggen je een be…

 

Het gaat pas echt goed met je als je omkomt in de afspraken. Wie het niet druk, druk, druk heeft is een saaie loser. Maar wel een saaie loser die minder last heeft van stress en minder kans maakt op een burn-out. Want dat is de keerzijde van altijd instemmen en enthousiast meedoen.
 
‘Je bent gewend ja te knikken, en gedwee je nee in te slikken. Maar zeg eens “Nee! Ik doe niet mee”.’ Geen zorgen, hier spreekt geen ‘intuïtieve keuzecoach’ tijdens een Volg-je-hartworkshop; de zinnen vormen het refrein van de ‘Nee-reggae’ uit 1976 van cabaretduo Van Kooten en De Bie. De twee hadden een vooruitziende blik, want ‘Druk, druk, druk’ is in de 21ste eeuw het enige juiste antwoord op de vraag ‘Hoe gaat het?’. En daarvan is de heersende ‘ja-mentaliteit’ volgens de Deense hoogleraar psychologie Svend Brinkmann de oorzaak. In zijn boek Standvastig schrijft Brinkmann dat we in de westerse wereld al enige decennia in een zogeheten projectmaatschappij leven. We overvoeren onszelf met afspraken – zelfs relaxen is een ‘to do’ en krijgt een gespannen tijdslot. Uit angst niet ondernemend genoeg te zijn of te worden bevonden, durven we in repliek niet of nauwelijks nee te zeggen. We geven een gretig ‘Ja!’ op een promotie, ‘Tuurlijk!’ op een zakelijk diner, en ‘Leuk!’ op een interessante expositie of golfafspraak. Want stel je voor dat je iets mist. Fomo, Fear of missing out, is alomtegenwoordig. 
 
 
Maar er is een keerzijde. Te weinig nee (durven) zeggen staat, schrijft Brinkmann, aan de wortels van overmatige stress en burn-out. Gedragswetenschapper Greg McKeown is het hiermee eens. In zijn New York Times-bestseller Essentialism. The Disciplined Pursuit of Less pleit hij daarom tegen ja, en tegen de neiging om zo veel mogelijk gedaan te krijgen. Niet alleen om overmatige stress te voorkomen, ook om de eigen succesvolle koers te bepalen en behouden.  
  

Maar nee zeggen is moeilijk. Toeval of niet, alleen al het uitspreken ervan voelt minder prettig dan het uiten van zijn tegenhanger. Zeg eens ja, en de mond en het gezicht trekken open, bij nee bewegen de lippen naar een gesloten minnetje. De connotatie van het woord is azijnpissen en klagen, kansen laten lopen en beren op de weg zien. Kortom: nee staat naar ons idee voor remming en pessimisme. Toch hoeft er geen negativiteit aan nee te kleven. Dat Obama niet koos voor ‘No, we can’t’ om in het Witte Huis te komen moge logisch zijn, maar een duidelijk ‘Neen’ op zijn tijd zorgt voor zelfbehoud. Een keertje niet helpen, een etentje afslaan of dat moeilijke project afhouden betekent geen chronische antihouding. ‘Het nee zeggen is slechts een duidelijke keuze op dát moment’, zegt Brinkmann. Voor ondernemers is het vaak nogal een horde om een opdracht niet aan te nemen (straks vragen ze me niet meer, ik moet pakken wat ik pakken kan), terwijl een weigering op zijn tijd juist krachtig overkomt (tjee, wat een drukke / gewilde / professionele organisatie!). ‘Nee kost dubbeldenken, maar zal meer voldoening schenken’, zingen Koot en Bie in hun ode aan ontkenning.

 
Wat zijn dan de momenten om af te slaan of af te zeggen? Waar ligt de grens tussen egoïsme en zelfbehoud? Wanneer zegt u ‘Nee, dank’, ‘Ik wil het niet’ of ‘Dat gaat me niet lukken’? Gedragsonderzoeker Greg McKeown en Judith Sills, pyscholoog en auteur bij psychologytoday.com, bieden hulp. Zeg nee als:

 
 Het verzoek indruist tegen waar u voor staat.
Een goede vriendin wil een klant binnenslepen en vraagt of zij u als referentie mag opgeven als zogenaamd eerdere opdrachtgever. Als u niks tegen een wit leugentje hebt, en vertrouwen hebt in de capaciteiten van de vriendin: prima. Maar gaat een ja in tegen uw waarden? En is de voornaamste reden van toezegging – naast helpdrift – de angst dat zij u erop aankijkt? Bedenk dan dat het belangrijker is om uw spiegelbeeld aan te kunnen kijken.
 
 U last heeft van Fear of missing out (Fomo), oftewel gemistekans-angst.
Stond de week in het teken van film, etentjes en concerten en verheugt u zich op een avond apathisch staren naar een beeldscherm? En belt toevallig dan die vriend met de mededeling dat hij een kaartje overheeft voor een uitverkocht stuk van zijn favoriete toneelgezelschap – waar u nog nooit van heeft gehoord? Bedenk dan dat die ‘gemiste kans’ voor u vrij beperkt is. ‘Ik blijf thuis’; het zijn maar drie woorden.

 
 U een pleaser bent.
Alleen al de voorstelling van het bedrukte gezicht van de ander maakt dat u graag driftig knikt. Mensen weten u dan ook goed te vinden en vergezellen hun verzoek met ‘Jij hebt toch zo’n energie!’. En dus brengt u uw nichtje naar zwemles, helpt u uw moeder met haar administratie, leest u voor aan de blinde weduwnaar uit de straat en spart u na kantoor nog een uurtje met uw petekind over zijn studiekeuze. Om het moment voor te zijn dat u de weduwnaar naar zwemles brengt en uw bejaarde moeder adviseert geneeskunde te gaan studeren: tijd voor overdracht. En besef dat partiële bekrachtiging – toezeggingen afwisselen met afslaan – uw ja’s waardevoller maakt. De waardering van anderen neemt juist toe.
  
 Het verzoek u afleidt van uw eigen doelen.
Collega’s komen graag bij u buurten om over een fout vriendje, de vleugellamme parkiet of hun moeizame glutenvrijdieetpoging te praten. U bent, kortom, de kantoorpsycholoog. Dat is prima. Tenzij het betekent dat u uw werk niet afkrijgt. Gooi hier eens een ‘Kun je het iemand anders voorleggen?’ of een ‘Zullen we het tijdens de lunch bespreken?’ tegenaan. Het steekt misschien even bij de ontvanger, die er al plukkend aan uw bureauplant net eens lekker voor ging zitten, maar het werkt. En u ook weer.

  

Hoe zegt u nee?

  • Zeg het zacht, zowel in stemgeluid als woordgebruik. Denk aan ‘Het wordt mij te veel’, ‘Wat jammer dat ik niet kan’, ‘Het is niet voor mij weggelegd’. Sandwich de boodschap met positieve uitspraken (‘Wat een leuk idee! Helaas gaat het mij niet lukken. Ik wens je veel plezier!).
  • Leer een paar van dit soort vriendelijke nee’s uit het hoofd, en het zal u steeds gemakkelijker afgaan. Maar let op: aardig nee zeggen is iets anders dan ‘eventuelen en misschienen’. Wees vooral ook duidelijk.
  • Stel het uit: bedenk dat u niet meteen een antwoord hoeft te hebben. Vervang een automatische neiging tot ja met ‘Ik kom erop terug’. Het geeft u de gelegenheid u voor te bereiden op de nee.
  • Begin bescheiden door een paar keer per dag kleine nee’s te verkopen: nee tegen een stuk slagroomtaart op kantoor (omdat u de jarige niet wilt kwetsen), tegen een derde koffie in het café (omdat u de ober wilt plezieren) of tegen een krantenverkoper op straat.
  • Doe alsof u spreekt namens een ander: opkomen voor iemand die u liefhebt gaat gemakkelijker. Bedenk dat u de tijd, normen of eigenwaarde van uw zusje of beste vriend bewaart, en u zult zien: de nee floept er pardoes uit.

 

Bron: Maud Beucker Andreae; fd.nl



Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Je moet ingelogd zijn om een reactie te mogen plaatsen. Klik hier om in te loggen.