Beelddenkers & HSP

Een cliënt vroeg me laatst: “hoe hou je het vol? Om iedere dag van mensen te horen dat ze in de put zitten, wanhopig of depressief zijn, zich geen raad weten met zichzelf en hun problemen?” Ik begrijp de vraag, maar het is allesbehalve een opgave.

Ooit las ik ergens de zin: “What flows through you, comes to you”. Wat je aan een ander geeft, geef je aan jezelf. Wat vanuit jou stroomt naar een ander, stroomt natuurlijk door je heen. Dat kan niet anders. Daarbij, je kunt niet delen wat je niet bezit. Dus het delen van inzicht, begrip en mededogen, is impliciet de boodschap aan jezelf – hierover beschik ik, dit vermogen bezit ik. Daar jezelf iedere dag aan te herinneren is een enorm geschenk. Daarom houd ik het vol.

Hulpverlening gaat niet over de problemen van mensen, het gaat over het vermenigvuldigen van inzicht, kennis, wijsheid, opluchting, frisse moed, een nieuwe kijk of een ontlasten van pijn of verdriet. Onze problemen zijn een aanleiding, en een directe stuwkracht naar een hoger bewustzijnspotentieel dat ligt te wachten om door ons geleefd te worden.

Mediteren

Maar de in mijn ogen belangrijkste factor waardoor ik persoonlijk volhoud, is door iedere dag te mediteren. Op z’n minst en het liefst een uur. Eerder was ik er niet zo happig op om dit met mensen te delen, maar de tijd dat meditatie wordt afgedaan als iets vaags en onproductiefs voor zweverige hippies is nu wel voorbij, geloof ik.

De wetenschappelijke bewijzen blijven zich opstapelen: meditatie verhoogt onze concentratie en focus, boost ons immuunsysteem, vermindert angst, piekeren en depressies; het verlaagt onze bloeddruk, verbetert ons oplossend vermogen; het zelfhelend en zelfregulerend vermogen van ons lichaam neemt toe en het verbetert onze slaap.

Ongetwijfeld is er nog veel meer waaraan het bijdraagt, maar dit is even een greep uit de recent wetenschappelijk bewezen voordelen. Mij helpt meditatie voornamelijk om niet meegenomen te worden in alle verhalen. En niet alleen de verhalen van andere mensen die ik dagelijks hoor en, soms langdurig, volg. Het gaat ook over mijn eigen verhaallijnen en de dialogen in mijn hoofd.

En waar meditatie eerst een exercitie was als onderdeel van mijn dagelijkse routine, merk ik hoe langduriger mediteren je algehele levenshouding drastisch transformeert.

Weten wat er gebeurt terwijl het gebeurt

De, naar mijn mening, beste definitie van meditatie is: ‘weten wat er gebeurt terwijl het gebeurt’. Eenvoudigweg het trainen van opmerkzaamheid: waarnemen, observeren wat er in onze gedachtenwereld en gevoelsleven gebeurt. Zonder het te hoeven veranderen, zonder het te beoordelen, gewoon simpelweg getuige zijn van wat zich voordoet in mij en mijn omgeving. Het gevolg van het langdurig verblijven in deze waarnemersrol -langdurige meditatie- kan zijn dat we complete leegte, stilte, eenheid of soms zelfs alwetendheid en verlichting ervaren. Puur geluk. Maar dat is niet het doel van meditatie, dat kán een gevolg zijn. Het doel is opmerkzaamheid, simpelweg het opmerken wat er gebeurt terwijl het gebeurt.

Meditatieve levenshouding

Opmerkzaamheid. Weten wat er zich in je voordoet terwijl het zich voordoet. Deze omschrijving van meditatie leent zich voor veel meer dan enkel een dagelijkse oefening, even die pauze in alle drukte, een tooltje om te ontspannen.

Deze opmerkzame instelling kun je ook tot primaire levenshouding maken. Door in de rol van de waarnemer te blijven, ontstaat er afstand, een onthechten van dat wat er zich afspeelt in ons leven. Langzaam maar zeker lossen de identificaties met al onze rollen op en wordt de lading van het ‘drama’ in ons leven relatief en lichter. We kunnen vanuit deze afstand kiezen óf en hoe we reageren op alles wat zich voordoet in onze omgeving; de kunst van bewuste creatie. Dit leidt ons tot meesterschap over onszelf en ons leven.

Een meditatieve levenshouding klinkt ingewikkeld, maar het is een zeer eenvoudige keuze die we allemaal kunnen maken. Dat betekent niet dat het makkelijk is, allesbehalve; het is ware topsport om ons brein af te leren zich reactief vast te bijten in alles wat ons overkomt. Het is intensieve mentale arbeid om ons bewustzijn te verschuiven van wat ons in die buitenwereld overkomt – ‘wiens schuld is het, hoe los ik het op, wat deugt er niet’ – naar onze binnenwereld – ‘wat ervaar ik, wat gebeurt er met me en wie kies ik te zijn ten opzichte daarvan?’-.

Een meditatieve levenshouding betekent om je heen te kijken, waar te nemen wat er in je gebeurt en te kiezen hoe jij je tot die gebeurtenis wilt verhouden. Jezelf in alle ervaringen die je hebt de vraag te stellen: welke opties heb ik in mijn gedrag, mijn gedachten en mijn houdingen ten opzichte van deze gebeurtenis. Wat vind ik nu op dit moment de hoogste en mooiste versie van mezelf waaraan ik uiting kan geven?

Van een reactief naar een creatief leven

Deze levenshouding maakt ons vrij, het maakt dat wij zelf regie nemen over ons gedrag en zelfs over onze gedachten. Door de keuzeruimte die ontstaat vanuit opmerkzaamheid. Dit maakt het verschil tussen een reactief leven en een creatief leven. Als we deze opmerkzaamheid bewust en langdurig in ons systeem brengen, wordt de waarnemersrol onze eerste natuur, onze primaire reactie, wat ons een enorme macht en onafhankelijkheid schenkt in alle situaties.

Op deze manier onthechten we ons van onze verhaallijn, het dramaniveau van ons leven, waarin we gelijk hebben, boos zijn, onterecht behandeld worden, of verdrietig, angstig of zelfs wanhopig zijn. We pakken de macht terug, door zelf de verantwoordelijkheid te nemen in het kiezen hoe we reageren. Vanuit deze geesteshouding is er niets om bang voor te zijn, maar richt je je erop je angst waar te nemen en het beter te willen begrijpen. Het gaat er niet om of je gelijk hebt, of wiens schuld het is dat je boos bent, je bent er op gericht op te merken wat boosheid doet met je en hoe jij je ertoe wenst te verhouden.

De kunst van menswording

Deze houding, ons Zelf te verheffen boven onze emoties, gedachten en primaire reacties, dit is naar mijn idee ‘de kunst van het mensworden’. Het is ons streven naar ware vrijheid, naar puur onszelf zijn. Loskomen van de laag van de omstandigheden, en ons begeven naar de laag van onze innerlijke mogelijkheden.

Want wat betekent vrijheid voor ons als we geleid worden door emoties die ons overkomen, of gedachten en reacties naar aanleiding van wat zich voordoet in onze omgeving? We worden bepaald door externe omstandigheden waar ons ego op reageert, dat heeft niets te maken met authenticiteit en zelfbeschikking. Dat is geen leven, we worden geleefd.

De kunst van menswording houdt naar mijn idee in, onze automatische instinctmatige neigingen van onze gedachten en emoties te overstijgen, zodat we handelen op het niveau waarop we werkelijk creëren, bijdragen aan een volgende, meer bewuste en hogere versie van onszelf.

Bron: Jentien Keijzer - kernzaak.com, via Nieuwetijdskind.com