Beelddenkers & HSP

Geplaatst op vrijdag 03 augustus 2018 @ 07:58 , 1844 keer bekeken

Hoogsensitieve mannen zijn er, ook al passen ze ogenschijnlijk niet in het gangbare manbeeld, schrijft Tom Falkenstein. 'Het emotionele leed en de druk om aan een bepaald mannelijk ideaal te voldoen is voor sommige mannen heel groot.'

Robert, halverwege de vijftig en vader van twee volwassen kinderen, stuitte in 2012 op internet voor het eerst op het begrip 'hooggevoeligheid' en herkende zich meteen in de beschrijving van een 'hoogsensitieve persoon' (hsp). 'Ik was helemaal opgelucht. Eindelijk beschreef iemand exact hoe ik me mijn hele leven al voel,' vertelde hij me tijdens ons gesprek en hij leek nog steeds zichtbaar onder de indruk.

Hoogsensitieve mannen bestaan én verdienen aandacht.

Robert had eindelijk een verklaring gevonden waarom hij sinds zijn jeugd van zijn omgeving vaak de opmerking had gekregen dat hij zachter, sensitiever, gevoeliger en nadenkender was dan de meeste andere jongens of mannen.

Hij had weliswaar herhaaldelijk gemerkt dat hij gevoeliger op prikkels in zijn omgeving reageerde, maar hij wist niet waarom. Ook leed hij vaak onder zijn grote fijngevoeligheid, omdat hij de indruk had dat hij als volwassen man simpelweg niet sensitief mocht zijn of dat hij zijn gevoeligheid voor anderen moest verbergen. Hoewel hij zijn sensitieve aanleg intussen heeft geaccepteerd en zelfs heeft leren waarderen, vertelde hij dat dat een lang proces is geweest.

De bijzondere uitdagingen voor hoogsensitieve mannen

Een paar jaar geleden typte ik 'sensitieve mannen' en 'sensitiviteit bij mannen' in verschillende zoekmachines in, in de hoop hoogsensitieve cliënten als Robert een psychologisch boek of zelfhulpboek te kunnen adviseren dat hen zou kunnen helpen aan de slag te gaan met hun hooggevoeligheid en hun eigen fijngevoeligheid positiever, of in elk geval neutraler, te gaan zien. Dat leverde geen resultaten op. Ik vond niets: geen enkel boek dat kon helpen, maar ook geen enkel artikel over 'sensitieve mannen' dat gemakkelijk te begrijpen en toch serieus was. Hoe kan dat? vroeg ik me af.

Kennelijk was afwijzing van hun eigen gevoeligheid die veel mannen zich eigen hadden gemaakt en hun poging die te verbergen, te negeren en ervan af te komen, een weerspiegeling van het feit dat er niet openlijk wordt gesproken over sensitieve mannelijkheid en de mannelijke identiteit. En dat terwijl het emotionele leed en de druk om aan een bepaald mannelijk ideaal te voldoen, in elk geval achter de dichte deur en in de veiligheid van een therapeutische relatie, voor veel van mijn mannelijke cliënten heel groot is.

Het feit dat hij zo gevoelig is en daardoor veel nuances en prikkels om zich heen opneemt en grondig verwerkt, leidt bij Robert in de regel snel tot een gevoel van overprikkeling door te veel stimulatie.

'Ik geloof dat ik in het alledaagse leven als hoogsensitieve man vooral snel met overstimulatie te kampen heb', zegt Robert. 'Ik raak het vaakst overprikkeld op plekken als winkelcentra of op andere plekken waar veel mensen bij elkaar zijn, zoals in een stadion. Harde geluiden, fel licht of intense geuren ervaar ik gauw als onaangenaam. Soms voel ik me ook op mijn werk overprikkeld, bijvoorbeeld als een collega heel hard staat te praten op de gang, terwijl ik probeer me op mijn kamer op mijn werk te concentreren.'

'Hoogsensitiviteit is geen ziekte'

Volgens onderzoek zou ongeveer 30 procent van alle mensen heel sensitief, dus hoogsensitief, zijn.

Aan Roberts voorbeeld kunnen we goed zien hoe je in het dagelijks leven kunt merken dat je hoogsensitief bent. Hoogsensitief zijn betekent eigenlijk niet meer dan dat je door een heel sensibel en reactief zenuwstelsel gevoeliger op je omgeving reageert. De psycholoog dr. Michael Pluess van de Queen Mary University in Londen, die al jaren onderzoek doet naar het onderwerp gevoeligheid bij de mens, denkt dat ongeveer 30 procent van alle mensen heel sensitief, dus hoogsensitief, is. Die hoge gevoeligheid is geen psychische ziekte of een psychiatrische stoornis, maar een aangeboren temperamentseigenschap.

Zelf hoorde ik pas in het voorjaar van 2013 van het verschijnsel hooggevoeligheid. Ik woonde en werkte toen als psychotherapeut in Londen en had in die tijd opvallend veel jonge mannen in behandeling, die tijdens hun sessies bijna allemaal klaagden over hun opvallende gevoeligheid, die ze al sinds hun jeugd hadden.

Vaak hadden ze daar als kind of als jongvolwassene onder geleden, omdat ze de indruk hadden dat ze als jongen of man niet zo gevoelig mochten zijn, dat het als man 'niet ideaal' was om zo fijngevoelig te zijn. Te gevoelig, te kleinzerig, te schuchter, nergens tegen kunnen of te emotioneel - in elk geval niet zoals een 'echte' jongen kennelijk hoorde te zijn.

En hoewel de meesten van die cliënten in het mondaine Londen woonden, hoogopgeleid waren en deels aan het begin van de jaren negentig geboren waren, vonden ze het toch moeilijk om de woorden 'gevoelig' en 'mannelijk' als iets positiefs met elkaar te verenigen.

Hoogsensitieve mannen zijn er, ook al passen ze ogenschijnlijk niet in het gangbare manbeeld.

En zo stuitte ik bij mijn onderzoek naar het onderwerp gevoeligheid voor het eerst op het begrip hooggevoeligheid en op de onderzoeksresultaten van de psychologe dr. Elaine N. Aron, die sinds 1991 onderzoek naar hooggevoeligheid doet. Aron heeft natuurlijk niet het wiel weer uitgevonden: de theorie dat mensen vanaf hun geboorte verschillen qua gevoeligheid tegenover hun omgeving is niet volkomen nieuw, maar zij was wel de eerste wetenschapper die gevoeligheid als neutrale temperamentseigenschap definieerde en hooggevoeligheid afbakende ten opzichte van introversie.

Dus besloot ik een psychologisch handboek voor hoogsensitieve mannen te schrijven, omdat er simpelweg geen boek voor hen was. Alsof ze niet bestonden. Maar ze zijn er, ook al passen ze ogenschijnlijk niet in het gangbare manbeeld.

Hulp voor hoogsensitieve mannen en vrouwen

In mijn boek worden theorie en praktijk met elkaar verbonden. Ik leg uit wat hooggevoeligheid is en wat niet, ik breng het begrip onder bij het temperamentsonderzoek en accentueer waarom juist hoogsensitieve mannen kunnen helpen de deels problematische en strenge regels hoe je als man in onze maatschappij 'moet zijn' te veranderen. En daar hebben alle mannen baat bij, of ze nu hoogsensitief zijn of niet.

Tegelijkertijd maak ik gebruik van mijn ervaring als psychotherapeut om de (hopelijk niet alleen mannelijke) lezer talloze praktische strategieën aan de hand te doen om beter met de uitdagingen van hooggevoeligheid te kunnen leven. Want het is in deze wereld niet altijd gemakkelijk om zo gevoelig te zijn en met de hiervoor genoemde overprikkeling om te gaan.

De door mij uitgekozen technieken zijn bij mijn hoogsensitieve cliënten in de loop van de jaren effectief gebleken en hebben velen van hen geholpen beter voor zichzelf te kunnen zorgen en meer in harmonie met hun sensibele aanleg te leven. Het boek wordt afgesloten met een persoonlijk gesprek met Elaine N. Aron (Hoogsensitieve personen) over hoogsensitieve mannen.

Ik denk dat mijn boek daardoor in een belangrijke behoefte voorziet en ik hoop vooral mensen te bereiken die tot dusverre tevergeefs in boekhandels of op internet naar boeken over hoogsensitieve mannelijkheid zochten. Of het nu mannen of vrouwen zijn.

Want ook al richt dit boek zich natuurlijk in eerste instantie op mannen, het is mijn doel geweest om een boek te schrijven met een toon die vriendelijk en open is en niemand buitensluit. Inclusief en niet exclusief. Zodat ook hoogsensitieve vrouwen van de vele, praktische oefeningen kunnen profiteren of dat het boek vrouwelijke lezers helpt hun eigen hoogsensitieve zoon, partner, broer, vader of cliënt beter te begrijpen en te kunnen ondersteunen.

Tom Falkenstein is psychotherapeut en heeft zijn eigen praktijk in Berlijn (www.hsp-eu.com). Zijn boek "Hoogsensitieve mannen - Hoe je je hooggevoeligheid als kracht kunt inzetten" verscheen in 2017 bij Junfermann Verlag en op 7 augustus 2018 bij A.W. Bruna Uitgevers.

Bron: knack.be